واجب تعیینی و تخییری ، جلسه 39
خلاصهی بحث گذشته
تکملهای بر مسلک تعلّق وجوب به جامع انتزاعی در واجب تخییری
تحریر محل نزاع
تقریر نظریه جامع انتزاعی
مراد از جامع انتزاعی و نحوه تعلّق وجوب
تنظیر به «علم اجمالی» و امکان تعلّق تکلیف به عنوان مبهم
دفع توهّم «ذهنی بودن» جامع انتزاعی
تحلیل «علم اجمالی» بهعنوان نمونهای از تعلّق صفت حقیقی به عنوان مبهم
جمعبندی: نسبت واجب تعیینی و واجب تخییری در کلام محقق خویی
مقایسه تطبیقی مسلک محقق نائینی و مسلک محقق خویی در واجب تخییری
الف) نقطه اشتراک
ب) نقطه افتراق: مصبّ تعلّق اراده
۱. مبنای محقق نائینی: مبهم خارجی
۲. مبنای محقق خویی: جامع انتزاعی (مبهم ذهنی منطبق بر خارج)
نظریه امام خمینی: تماثل ماهوی اراده در واجب تعیینی و تخییری
پاسخ امام: ارادهها و بعثهای متعدّدِ معیّن، با تخلّل «أو»
در نتیجه، در عالم ثبوت:
تفاوت ثبوتی واجب تعیینی و تخییری از منظر امام
بینیازی از تحلیلهای فلسفیِ غرض و قاعده «الواحد»
جمعبندی: تمایز نظریه امام از سایر مسالک
پاورقی
منابع
آیات حکومت در قرآن (ادله منکرین حکومت) (5) ، جلسه 7
واجب تعیینی و تخییری ، جلسه 41
نماز جمعه ، جلسه 43
نماز جمعه ، جلسه 44
واجب تعیینی و تخییری ، جلسه 37
خلاصهی بحث گذشته
تلخیص نظریهی محقق عراقی و بررسی ثمره در جانب ثواب
مناقشات در نظریهی محقق عراقی
اشکال اول: امتناع «نقص» در ساحت اعتباریات
اشکال دوم: نقد مبنای «تعدد عقاب» و انحصار معیار در مخالفت با خطاب
پاسخ به یک اشکال مقدر
اشکال سوم: استناد سقوط تکلیف به «ترخیص شارع» نه «فعل مکلّف»
نتیجهگیری نهایی
پاورقی
منابع
آیات حکومت در قرآن (ادله منکرین حکومت) ، جلسه 8
واجب تعیینی و تخییری ، جلسه 43
خلاصهی بحث گذشته
نقد محقق اصفهانی بر استثناء «بعث» در کلام محقق خراسانی
مناقشه محقق اصفهانی: عدم اختصاص مشکل به «غایت بعث»
تعمیم تحلیل به اراده تکوینی و تشریعی و ربط آن با شوق
ارزیابی برهان «عرضیبودنِ حکم» و پاسخهای سهگانه از منظر محقق اصفهانی
تقریر برهان مبتنی بر عرضیبودنِ حکم
پاسخهای سهگانه به برهان عرضیت حکم
پاسخ شیخ انصاری: اختصاص قاعده به اعراض متأصّله تکوینیه
پاسخ نقضیِ آخوند: تمسّک به علم اجمالی
پاسخ نائینی: تفصیل میان اراده تکوینی و اراده تشریعی
جمعبندی موضع محقق اصفهانی
جمعبندی مبنای نهایی محقق اصفهانی در امتناع مطلق «فرد مردّد»
مبنای نهایی: امتناع تعلّق هر صفتی به فرد مردّد
تمایز مبنای اصفهانی از استدلالِ مبتنی بر عرضیبودن حکم
آثار فقهی و اصولی امتناعِ مطلقِ فرد مردّد
تفکیک میان «جامع معیّن» و «فرد مردّد»
شمول مبنا نسبت به علم، اراده و بعث
وجه نخست: استناد به کلام شیخ اعظم در «بیع صاعٍ من صُبرة» و مبنای خفیفالمؤونة بودن اعتبار
وجه دوم: استثناء بعث از صفات اعتباریِ قابل تعلّق به فرد مردّد در کلام آخوند خراسانی
تقریر منتقى الأصول از دو برهان محقق اصفهانی بر امتناع «فرد مردّد»
وجه سوم منتقى: نیاز عرض به محلّ و عدم واقعیتِ فرد مردّد
نقدی بر تقریر مرحوم روحانی از دلیل اول محقق اصفهانی
وجه چهارم منتقى: قوام صفات تعلّقیه به متعلَّق و لزوم انقلاب میان معیّن و مردّد
نقدی بر تقریر مرحوم روحانی از دلیل دوم محقق اصفهانی
پاورقی
منابع
فقه تربیت ، جلسه 8
خلاصه مباحث قبل
تفاوت علم فقه و علم اخلاق
وجوه مطرح شده در تفاوت علوم
فرق بین اخلاق و تهذیب
1. اختلاف در اعتباری بودن فقه؛
2. «علت و حکمت» در فقه و اخلاق؛
3. «اطاعت و عصیان» در فقه و اخلاق؛
4. «انشاء و اخبار» در فقه و اخلاق؛
5. تبیعت احکام از مصالح و مفاسد؛
پاورقی