اسلام قویترین سخن را درباره حکومت بر بشر دارد
۲۵ آذر ۱۴۰۴
۱۵:۰۵
۲
خلاصه خبر :
آخرین رویداد ها
بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِيمِ
خدمت مسئولین محترم بنیاد فرهنگی البرز که زحمت کشیده از تهران تشریف آوردهاند خوشآمد عرض میکنم همچنین از برادر عزیزمان جناب آقای دکتر قاسمی که ارتباط تنگاتنگ و مستمر با این مجموعه دارند، و نیز از فضلای محترمی که در مرکز فقهی به مراتب خوبی رسیدند، درخشیدند و مایه آبرو برای حوزه علمیه قم شدند و توسط این بنیاد مورد تشویق قرار گرفتند، از همه ایشان تشکر میکنم.
با توضیحاتی که فرمودید مرحوم حسینعلی البرز میتواند الگوی بسیار خوبی برای خیرین ما باشد؛ برای آنها که دل در گرو رشد ایران و اسلام و مکتب اهلبیت(ع) و رشد علم دارند. حقیقتاً باید خیرین را ترغیب کرد و بیش از پیش بر این خصوصیات مرحوم البرز تأکید نمود؛ دقتهایی که در وقفنامه داشته و پیگیریهایی که انجام داده، مخصوصاً آنکه بخش عظیمی از کار او در زمان طاغوت بوده است.
اینکه آلوده به آن دولت و مسائل مالی آن زمان نشده و اموال پاک و طیّبی از خود به جای گذاشته است. بهترین دلیل بر طیّب بودن مال او همین باقی ماندن آنست که هنوز آثار خود را نشان میدهد. امیدوارم انشاءالله این کار، الگویی برای همه خیرین بشود و اداره محترم اوقاف نیز که با امر مبارک امام رضواناللهتعالیعلیه بر استمرار این مسیر جدیت دارد، واقعاً این الگوسازی را برای سایر خیرین انجام دهد، تا ما دهها بلکه صدها بنیاد البرز برای رشد علم، رشد دین، رشد فرهنگ، رشد اخلاق و حتی رشد رفاه جامعه داشته باشیم، انشاءالله.
خداوند ایشان را رحمت کند و درجاتش را متعالی بفرماید. تا این بنیاد باقی است و تا افرادی که از طریق این بنیاد مورد تشویق و حمایت قرار گرفته و در جامعه اثرگذاری میکنند، آن عالم بزرگوار بهره میبرد چون با اینکار با دست پر از این دنیا رفته است، نه با دست خالی.
درباره همین مرکز فقهی ائمه اطهار(ع) که مرحوم والد ما(رضواناللهعلیه) آن را تأسیس کردند ذکر این مطلب خالی از لطف نیست. خوب میدانید ایشان زحمات علمی فراوانی داشتند؛ تدریس، تألیف کتاب، تربیت شاگرد و خدمات اجتماعی گسترده. با این حال، یکی از اساتید حوزه ایشان را در عالم رؤیا دیده بود. چون میدانستند ایشان به رحمت خدا رفته، سؤال کرده بود از دنیا چه چیزی به شما میرسد؟
ایشان فرموده بودند: از این مرکز فقهی خیرات فراوانی به من میرسد. معلوم میشود که علم و دین، مقولهای است که در آن عالم، ارزشش از بسیاری از امور رفاهی و اجتماعی بیشتر است.
نکته دوم تشکر بنده از اینست که شما همان اهتمام نسبت به دانشگاهیان و اساتید دانشگاه را نسبت به حوزه نیز نشان میدهید و عملاً به یک تریبون مؤثر برای معرفی حوزه تبدیل شدهاید. یکی از دغدغهها و خلأهایی که هنوز هم وجود دارد، همین است که در حوزه علمیه کارهای علمی فراوانی انجام میشود؛ محققان در گوشه کتابخانهها، خانهها و حجرهها، با امکانات بسیار محدود، تحقیقات عمیق انجام میدهند، اما در سطح جامعه بروز و ظهور نمییابد.
اینکه یک نفر یک دوره کامل فقه مینویسد؛ شوخی نیست، شبه معجزه است. یک نفر یک دوره تفسیر مینویسد، یک نفر شرحی جامع بر نهجالبلاغه مینگارد؛ اینها کارهای کوچکی نیست. امروز به برکت انقلاب، چهره حوزه واقعاً عوض شده است. از این جهت، دوران طلایی حوزه است هر چند از نظر معیشتی و مسائل دیگر، مشکلات فراوانی وجود دارد، شاید بهمراتب بیش از سایر مراکز آموزشی؛ اما از این جهت که میدان تحقیق بهشدت باز شده و گسترش پیدا کرده، این یک واقعیت است. کار شما و نیز کار مرحوم البرز، خدمت بزرگی به دین است. وقتی شما از یک محقق حوزوی تقدیر میکنید، ظاهرش تکریم یک فرد است، اما در واقع اعلام میکنید که دین اسلام و مکتب اهلبیت(ع) از نظر علمی، جامعیتی بسیار گسترده دارد.
شما بهتر از بنده میدانید که امروز دشمنان اسلام به دنبال این هستند که بگویند اسلام چیزی برای ارائه ندارد. میخواهند بگویند حکومت اسلامی نتوانسته عمل کند و ای کاش ضعف را به اجرا نسبت میدادند و میگفتند مجریان ضعف یا نواقصی دارند؛ اما متأسفانه این بیانصافها ضعف را به اصل نظریه نسبت میدهند و ادعا میکنند که دین ناکارآمد است، و این برای ما مصیبت بزرگی است.
یکی از آثار مهم چنین مراکزی این است که نشان میدهند حوزه حرف برای گفتن دارد. ما قویترین مباحث را در فقه تربیتی داریم و دنیا از آن بیاطلاع است، قویترین مباحث در فقه روانشناسی داریم و دنیا از آن بیاطلاع است. قویترین مباحث در فقه اخلاق، فقه سیاسی، فقه روابط بینالملل، فقه ارتباط با سایر ادیان، فقه رسانه و فقه هنر داریم. در رأس همه اینها نیز فقه پزشکی قرار دارد که جناب آقای دکتر قاسمی مسئولیت آن را بر عهده دارند و امروز بیش از چهارده، پانزده سال است که در این مجموعه در حال انجام است.
این مرکز، در عین همکاری کامل با مدیریت حوزه اما از جهت مالی، برنامه و شیوه آموزش، یک مرکز مستقل به شمار میآید. این بنیان را مرحوم والد ما گذاشتند. ما تا امروز برای ساخت این مجموعه و اداره آن، حتی یک ریال از هیچ دولتی نداشتهایم؛ تمام هزینههای این مرکز فقهی از وجوهات شرعیه و تبرعات مردمی تأمین شده است. همانطور که اشاره فرمودید، دنبال خودنمایی، سر و صدا و اینگونه امور هم نبودهایم و نیستیم، الحمدلله.
ما به دنبال انجام آن وظیفهای هستیم که در قبال دین بر عهده داریم، سرمایههای گرانبهای مکتب اهلبیت(ع) را به درستی استکشاف نموده و به جامعه بشری عرضه کنیم. این صرفاً در حد آرزو نیست؛ بحمدالله بخشی از آن در همین مرکز محقق شده است. میخواهیم این ظرفیتها را استخراج نموده و به جامعه بگوییم اسلام این حرفها را دارد. اسلام قویترین سخن را درباره حکومت بر بشر دارد، اما هنوز این مطالب به خوبی در سطح جامعه عرضه نشده است.
خود بنده در بخش فقه سیاسی که چند سالی است در این مجموعه فعال است، موفق بودم سه یا چهار سال فقط درباره آیات قرآن در مورد حکومت کار کنم، در اینکه حکومت باید دست چه کسی باشد، جایگاه آن چیست و ریشهاش به کجا برمیگردد، حاصلش کتاب «حکومت در قرآن» است.
واقعاً بشر از معارف اسلام اطلاع ندارد، هزار سال پیش از آن که به اصطلاح بیانیه حقوق بشرتدوین شود ـ که اساساً این بیانیه بهگونهای تنظیم شده که قرآن، کتب سماوی و دستورات الهی از آن حذف است ـ این معارف در دین ما وجود داشته است. ما معتقدیم احکام اسلام، احکامی بسیار دقیق هستند؛ البته دارای ثوابت و متغیرات است. این دقت، در عقاید، اخلاق، سیاست و در همه شئون زندگی دیده میشود.
در هر صورت، با تشکر فراوان از شما، عرض میکنم برای بنده، فضلای این مجموعه با هر طلبه دیگر فرقی نمیکنند؛ هر طلبهای که قدم در مسیر تحقیق و پژوهش بگذارد و بخواهد حقیقتی پنهان مانده از دین را آشکار کند، برای ما ارزشمند است. از اداره محترم اوقاف، از هیئت امنای بنیاد البرز، از دستاندرکاران، از خود جنابعالی و دوستانتان که امروز زحمت کشیدید و تشریف آوردید، واقعاً تشکر ویژه میکنم.
فقط خواهش من این است که آرمان اصلی شما دفاع از دین باشد؛ دفاع از دین، در حقیقت دفاع از علم هم هست. این حرفهایی که درباره تعارض علم و دین ساختهاند، برای ایجاد جدایی میان دانشگاه و حوزه بوده است؛ برای اینکه بگویند حوزه از علم بیخبر است.
نقل شده که یکی از بستگان امام، از ایشان سؤال میکند علم فقه مشکلتر است یا فلسفه؟ امام فرمودند: علم فقه. امامی که خود افزون بر فقه، در قله فلسفه و عرفان نیز بود، میفرمایند علم فقه. آن فرد میگوید: آقا، فقه آنقدر که ما خواندهایم چیزی ندارد. امام فرمودند: یا فقه نخواندهای، یا خواندهای و نفهمیدهای. مرحوم والد ما رضواناللهعلیه نیز میفرمودند که مشکلترین علوم، علم فقه است. زیبنده است بنیاد فرهنگی شما نیز که در مقام تکریم از نخبگان علمی فعالیت میکند به نحو شایستهای غنای فقهی، تفسیری، حدیثی، کلامی، فلسفی و تاریخی حوزه را در قالب برنامههایتان معرفی کند. البته ما برای سایر علوم هم ارزش قائلیم.
همانطور که میدانید، در گذشته این علوم در حوزهها وجود داشته و بهتدریج بر اثر توسعه، از هم جدا شدهاند. امروز حوزههای ما بهگونهای توسعه یافته که به تعبیرمرحوم والد ما عمر یک طلبه برای تخصص در یک بخش از بخشهای فقه کفاف نمیدهد. یعنی اگر طلبهای بگوید من فقط میخواهم در فقه معاملات کار کنم، عمرش برای همین یک بخش هم کفایت نمیکند. بنابراین، این کار شما خدمت بزرگی به حوزه امام زمان عجلاللهتعالیفرجهالشریف و خدمت بزرگی به خود امام زمان7، اسلام و مکتب اهلبیت(ع) است.
اینکه امام باقر یا امام صادق(ع) فرمودند اگر به شرق یا به غرب عالم بروید، علم جز نزد ما یافت نمیشود، این یک حقیقت است.
در هر صورت، این مجموعه مرکز فقهی، بر اساس اندیشه مرحوم والد ما به دنبال پاسخگویی به نیازهای نظام است. امروز در مبحث تلقیح مصنوعی ـ که در کشور در حال انجام است ـ تحقیقات گستردهای در این مرکز صورت گرفته است. همینطور در بخش زنان که بنده معتقدم با این پژوهشها، بسیاری از اشکالاتی که زنان نسبت به احکام اسلام در مورد بانوان مینمایند، قابل حل است؛ هرچند هنوز همه آنها ارائه نشده و در همین مجموعه باقی مانده است.
ما بر اساس قاعده الزام، نظرات جدیدی ارائه دادهایم که عظمت دین اسلام و مکتب اهلبیت را در مورد ارتباط با پیروان سایر ادیان روشن میکند و راهکارهای نوین پیرامون زندگی مسلمانان در کشورهای غیر اسلامی و روابط آنان با غیر مسلمین ارائه میدهد.
در مورد مسئله جمعیت نیز عرض کنم: پیش از آنکه رهبر معظم انقلاب بفرمایند موضوع کنترل جمعیت در کشور یک اشتباه بود، بارها از همین مرکز پژوهشگران ما به کمیسیون بهداشت مجلس رفتند؛ حتی در مقاطعی اجازه ورود هم به آنها داده نمیشد. اما ما حرف داشتیم و میگفتیم این مسیر اشتباه است و باید جلوی آن گرفته شود.
در مسائل قضایی هم ما حرف برای گفتن داریم. ما مسائل مورد نیاز جامعه را در اینجا مورد بحث و بررسی قرار میدهیم. وقتی بحث ارزهای دیجیتال مطرح شد، جلسات متعددی در این مرکز تشکیل شد و ما در نهایت به عنوان یک نظریه، نظر خود را اعلام کردیم. طبیعی است که ممکن است مجموعه دیگری نظر متفاوتی داشته باشد. در هر صورت، این مجموعه بحمدالله در این مسیر حرکت میکند و امیدواریم خدای تبارک و تعالی این توفیق را از ما نگیرد و بلکه بر این توفیقات بیفزاید.
امید من برای آینده این مجموعه، همین فضلای محترمی هستند که بخشی از آنان اکنون در این جلسه حضور دارند. یادم هست بیش از ده سال قبل در مراسم افتتاحیه سال تحصیلی مرکز وقتی گزارش دادم تاکنون بیش از پنجاه مجتهد یا قریبالاجتهاد تربیت کردهایم.
جناب آقای استادی که عضو هیئت امنای این مجموعه نیز هستند فرمودند اگر پنج نفر هم باشد، کافی است؛ نه از این جهت که بیشتر از آن نباید باشد، بلکه برای عظمت کاری که انجام شده است. چون تربیت یک مجتهد آشنا به زمان، مجتهدی که درد جامعه را بشناسد، آن را بررسی کند و سپس به سراغ دین برود تا بیابد دین چه راهکاری برای حل آن ارائه میدهد، کار بسیار بزرگی است.
ما در همین مسیر حرکت میکنیم. نمیخواهیم مجتهدی تربیت کنیم که فقط انظار شخصی خود را داشته باشد و هیچ نسبتی با نیازهای جامعه نداشته باشد، هرچند همان هم از جهت علمی ارزشمند است.
در هر صورت، امیدواریم به خواست خدا در آینده، تحقیقات بسیار گستردهتری در این مجموعه انجام شود، شخصیتهای علمی برجستهتری رشد پیدا کنند و به عنوان خدمتگزاران اسلام، کشور و مردم، ایفای نقش کنند.